در سال 1253 شمسی هنگام مسافرت ناصرالدین شاه به اتریش و ملاحظه پلیس همسانه پوش وین به درخواست وي امپراطور وقت آن کشور افسري به نام کنت دومونت فورت را براي ایجاد تشکیلات نظمیه به ایران فرستاد.او در همان سال با تاسیس نظمیه، حفظ امنیت تهران هفتادهزار نفري را به عهده گرفت و اولین نظامنامه تشکیل سازمان نظمیه را با یک مقدمه و 58 ماده به تصویب ناصرالدین شاه رسانید و همجنین سنگ بناي دفتر ثبت اسم و مسروقات در زمان وي گذاشته شده است.سازمان نظمیه شامل ادراتی بود که همه وظایف فعلی پلیس را دربر می گرفت، اما نه با مقیاس کنونی، همچنین وظایف امروزي بسیاري از ارگانهایی که در حال حاضر کلاً از ناجا مجزا و برخی خود سازمان گسترده اي شده اند، در آن زمان به عهده نظمیه بود از جمله شهرداري، مبارزه با گرانفروشی، احتکار و غیره بعد از کنت دومونت فورت چند تنی به ریاست نظمیه رسیدند حتی در زمان ریاست مختارالسلطنه(سال 1288 شمسی) تغییرات و گسترشی در سازمان نظمیه داده شد که از آن جمله تاسیس دایره اي به نام دایره تحقیق بود.قابل ذکر است که رسیدگی به اعمال و بزه هاي جنایی نیز در این دایره(آگاهی امروز) انجام می شد.

در سال 1292 شمسی به دعوت دولت ایران(وستدهل) با چند تن از افسران سوئدي به ایران آمد و هر یک از آنان عهده دار تشکیل ادارات مختلف نظمیه شدند.شخصی که مسئول بررسی در مورد گسترش دایره تحقیق بود کلنل برگدال نام داشت و ضمن گسترش این دایره سازمان را مشتمل بر 7 شعبه تغییر داده و نام آن را به تامینات مبدل نمود که بعضی ادارات فعلی ناجا از جمله اداره ي کل تشخیص هویت نیز جزیی از آن محسوب می شد. در سال 1301 اولین افسر ایرانی به نام سرهنگ دوم احمد زند به ریاست تامینات منصوب و با همان سازمان ادامه ي کار داد.هر چند شهر تهران گسترش بیشتري پیدا کرده بود اما سازمان و تشکیلات تامینات تا سال 1311 تغییري نیافت، تا اینکه در این سال افسري به نام سرهنگ فضل آبادي به سمت ریاست این اداره منصوب و تغییراتی در سازمان آن به وجود آورد.در این هنگام تامینات شامل 3 دایره و هر دایره خود به دو شعبه تقسیم گردید و در سال 1320 نیز 2 شعبه ي دیگر به شعب آن افزوده شد.

این سازمان تا سال 1326 به همان ترتیب باقی ماند.در این سال و در زمان ریاست یوسف خان بهرامی اداره آگاهی متشکل از هشت دایره ي قضایی شد که هر دایره نیز در 2 شعبه به جرایم مختلف رسیدگی می کرد، ضمناً کادر افسري آن نیز گسترش پیدا نمود که بدین ترتیب از طریق معاون اداري با رئیس اداره در ارتباط بودند.در سال 1329 آگاهی تهران تقریباً به صورت کنونی با 15 شعبه و تقسیم جرایم، به صورت مستقل مشغول کار گردید.

تا سال 1337 تغییري در اداره آگاهی داده نشد، در این سال بنا به دعوت مسئولین وقت مستشاري از آمریکا به ایران آمد و تغییراتی در این اداره به وجود آورد، از جمله ایجاد بایگانی نوین و ایجاد دوباره شعب اداره آگاهی در کلانتري ها(از سال 1328 شعب آگاهی در کلانتریها به صورت پراکنده مستقر شدند.)در سال 1340 شعبه 17 به شعب آگاهی اضافه گردید و شعب آگاهی مستقر در کلانتري ها به آگاهی مرکز ضمیمه شد و شعبه خدمات ماشینی در کشف جرایم نیز در سال 1344 در آگاهی به وجود آمد در نتیجه شعب آگاهی به کلانتري تغییر نام یافته و اداره آگاهی به 17 کلانتري و دو منطقه در تجریش و شهر ري تثبیت شد.

سازمان آگاهی تا سال 1349 به همان صورت باقی ماند تا اینکه در همین سال علاوه بر کلانتري ها موجود، کلانتري هاي تجسس، گشت، شرق، غرب، انتظامی و کلانتري 20 به سازمان آگاهی افزوده شدند.  که کلانتري هایی با مسئولیت رسیدگی و مبارزه با سرقت وسایل نقلیه موتوري « سر کلانتري » در سال 1361 دایره راپوشش می داد ایجاد و بالاخره در سال 1363 ضمن افزایش امکانات ساختمانی، کلانتري 9 با مسئولیت رسیدگی به اتومبیل هاي مخدوش اعلامی از شماره گذاري راهنمایی و رانندگی امور حمل و نقل تهران بزرگ تاسیس گردید، کمیسیون تشدید مجازات سابقه داران که حربه مناسبی علیه مجرمین بود در بعد از انقلاب منحل شد و در عمل باعث تجري این قبیل سابقه داران گردید، این روند تا زمان ادغام نیروهاي موجود(شهربانی، ژاندارمري و کمیته انقلاب اسلامی سابق) و تشکیل نیروي انتظامی جمهوري اسلامی ادامه داشت تا اینکه مجدداً تعدادي از کلانتریهاي اداره آگاهی منفصل و در سازمان تهران بزرگ که مشتمل بر 7 منطقه بود استقرار داده شد و رسیدگی به جرایمی که جنبه تخصصی چندانی نداشت به آگاهی این مناطق ارجاع و محول گردید.مناطق هفت گانه ي مزبور از نظر فرمانده منطقه مربوط انجام وظیفه می نمایند.

در سال 1370 با اجراي طرح ادغام نیروهاي انتظامی ، اداره کل آگاهی تحت تابعیت معاونت تحقیقات و کشف جرایم ناجا تشکیل و مسئولیت رهبري ، برنامه ریزي ، نظارت و یاري رسانی در موارد مورد نیاز به نواحی را عهده دار گردید . در سال 1380 به موجب تغییراتی که در ساختار معاونت به وجودآمد معاونت تحقیقات و کشف جرایم به معاونت آگاهی تغییر نام یافته و اداره کل آگاهی نیز به سه اداره کل مبارزه با جرایم جنایی و مبارزه با جرایم خاص و رایانه اي تبدیل شد و اداره کل مبارزه با قاچاق کالا هم با تغییر نام تحت عنوان اداره کل مبارزه با جرایم اقتصادي به این معاونت ملحق گردید و پس از گذشت چندي بعد و انجام تغییر و تحولات صورت گرفته در سال 1385 معاونت آگاهی به پلیس آگاهی تغییر نام داده و رده هاي متعددي بعنوان زیر مجموعه هاي آن تشکیل گردید که بخشی به امور اداري ، بعضی به پشتیبانی عملیات و برخی دیگر در راستاي انجام امور ماموریتی – عملیاتی گام برمی دارند

ایجاد امنیت و کاهش مخاطرات برای فعّالیّت‌های علمی، اقتصادی، اجتماعی در جامعه‌ی اطّلاعاتی، حفاظت و صیانت از هویت دینی و ملّی، مراقبت و پایش از فضای تولید و تبادل اطّلاعات برای پیش‌گیری از تبدیل شدن این فضا به بستری برای انجام هماهنگی‌ها و عملیات‌ برای انجام و تحقّق فعّالیّت‌های غیرقانونی و ممانعت از تعرّض به ارزش‌ها و هنجارهای جامعه در فتا از جمله‌ی وظایف و مأموریت‌های پلیس فضای تولید و تبادل اطّلاعات ناجاست.

تامین امنیت فضای تولید و تبادل اطّلاعات کشور با سازمانی فعّال، نوآورانه و به سوی پیشرفت، کارآمد، پویا، پاسخ‌گو و قانون‌مند در راستای فراهم نمودن اعتماد و آسودگی خاطر آحاد شهروندان جامعه و صیانت از حاکمیت و اقتدار ملّی و ارزش‌های اسلامی در افق ایران 1404 چشم‌انداز پلیس فضای تولید و تبادل اطّلاعات ناجاست.

ماهیت اصلی پلیس فتا، عملیاتی است به این معنا که به صورت کاملاً تخصّصی و از طریق تجهیز به منابع ارزشمند نیروی انسانی، دانشی و تجهیزاتی با توان عملیاتی خوب، نسبت به تأمین امنیت فضای تولید و تبادل اطّلاعات با رویکرد مقابله با جرایم از طریق پیش‌بینی، پیش‌گیری و کشف جرم اقدام می‌نماید.

تأمین امنیت فضای تولید و تبادل اطّلاعات کشور، صیانت از هویّت دینی، ملّی و ارزش‌های انسانی جامعه در فتا، حفظ حریم خصوصی و آزادی‌های مشروع، صیانت از منافع، اسرار و اقتدار ملّی در فضای تولید و تبادل اطّلاعات، حفظ زیرساخت‌های حیاتی کشور در مقابل حملات الکترونیک و اعتماد و آسودگی خاطر آحاد شهروندان جامعه برای انجام تمامی امور قانونی از جمله فعّالیت‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به منظور صیانت از حاکمیت و اقتدار ملّی از جمله اهداف تشکیل پلیس فتاست.